W tym wpisie
Wskazujemy wyróżnione w przepisach znaki ADR. Dla czytelności wpisu postanowiliśmy dostosować wymiary znaków w taki sposób, żeby ich wyświetlanie na różnych urządzeniach nie stwarzało trudności, dlatego nie należy kierować się wzrokową oceną ich wymiarów czy zależności pomiędzy wymiarami poszczególnych znaków – przy każdej pozycji podajemy wymagane minimalne wymiary.
Kilka uwag
Podobnie jak w przypadku innego wpisu, na samym początku wskazujemy, że oznakowanie w ADR dzieli się głównie na dwie grupy:
- nalepki ostrzegawcze ADR (lub IMDG Code czy IATA DGR) – przypisane do poszczególnych klas materiałów niebezpiecznych i związanych z nimi zagrożeń dominujących lub dodatkowych; omawiamy je w oddzielnym artykule;
- pozostałe znaki ostrzegawcze (w IATA DGR tzw. Handling Labels) – niezwiązane z zagrożeniami wynikającymi z klasy; wskazujemy je poniżej.
Znaki ADR (oraz IMDG Code)
Znak dla ilości ilości ograniczonych stosuje się wyłącznie w przypadku materiałów, dla których taki przewóz jest dopuszczony. Przedstawiony obok wzór obowiązuje w transporcie drogowym oraz morskim (wzór dla transportu lotniczego przytaczamy dalej).
Minimalne wymiary: 100 mm x100 mm (sztuki przesyłek lub 250 mm x 250 mm (pojazdy i jednostki ładunkowe)
Dowiedz się więcej o wyłączeniu spod przepisów ADR, które łączy się z tym znakiem.
Znak dla materiałów zagrażających środowisku stosuje się w sytuacji, gdy materiał spełnia kryteria wskazane w ADR. Nie stosuje się go w przypadku opakowań o pojemności do 5 L (lub KG).
Minimalne wymiary: 100 mm x100 mm (sztuki przesyłek lub 250 mm x 250 mm (pojazdy i jednostki ładunkowe)
Strzałki kierunkowe, gdy jest to wymagane, stosuje się po dwóch przeciwległych stronach sztuki przesyłki.
W przepisach drogowych i morskich nie wskazuje się minimalnych wymiarów. Należy dobrać je w taki sposób, aby znaki ADR były czytelne.
Znak dla baterii litowej stosuje się wyłącznie w przypadku stosowania przepisu szczególnego 188. W miejscu * należy wpisać numer UN (lub numery).
Minimalne wymiary: 100 mm x100 mm
(Uwaga! Do końca 2026 roku możliwe jest także z korzystanie ze starego wzoru tego znaku o wymiarach 100 mm x 120 mm oraz z dodatkowym miejscem na wpisanie numeru telefonu.)
Znaki nanoszone na pojazdy i jednostki ładunkowe
Fumigacja to zwalczanie szkodników za pomocą substancji chemicznej w formie dymu, pary lub gazu. W przypadku jednostek poddawanych fumigacji (np. kontenerów) stosuje się znak ostrzegający o fumigacji.
Minimalne wymiary: 400 mm x 300 mm (minimalna wysokość liter 25 mm)
Pojazdy i kontenery zawierające suchy lód (UN 1845) lub towary niebezpieczne użyte do celów chłodzenia lub klimatyzowania powinny być oznakowane znakiem ostrzegającym przed uduszeniem. Takie znaki ADR powinny być rozmieszczone w każdym punkcie dostępu w taki sposób, by były widoczne dla osób otwierających i wchodzących do pojazdu lub kontenera. Znak należy uzupełnić w miejscu *.
Minimalne wymiary: 150 mm x 250 mm (minimalna wysokość liter 25 mm)
W przypadku przewozu gorących materiałów pojazd (np. cysternę) należy oznakować znakiem dla przewozu materiałów w podwyższonej temperaturze. W przypadku cieczy temperatura musi wynosić co najmniej 100°C, natomiast w przypadku materiałów w postaci stałej co najmniej 240°C.
Minimalne wymiary: długość boku 250 mm
(w określonych sytuacjach znak może zostać zmniejszony)
Minimalne wymiary: 250 mm x 250 mm
(w określonych sytuacjach znak może zostać zmniejszony)
W przypadku, gdy w Tabeli A danemu towarowi niebezpiecznemu przypisano przepis szczególny CV36 lub AP5, drzwi przedziału ładunkowego lub kontenera powinny być oznakowane napisem przedstawionym obok. Napis sporządza się w języku wybranym przez nadawcę.
Minimalna wysokość liter: 25 mm
W przypadku, gdy w Tabeli A danemu towarowi niebezpiecznemu przypisano przepis szczególny CV37, drzwi przedziału ładunkowego lub kontenera powinny być oznakowane napisem przedstawionym obok. Napis sporządza się w języku wybranym przez nadawcę.
Minimalna wysokość liter: 25 mm
Znaki IATA DGR
W przepisach IATA DGR, regulujących transport lotniczy towarów niebezpiecznych, wprowadzono pewną modyfikację we wzorze znaku dla sztuk przesyłek zawierających towary w ilościach ograniczonych. Wewnątrz znaku pojawia się litera „Y”.
Minimalne wymiary: 100 mm x100 mm
Handling Labels
Przesyłki oraz opakowania zbiorcze zawierające namagnetyzowane materiały powinny być oznakowane znakiem na to wskazującym.
Minimalne wymiary: 110 mm x 90 mm
Przesyłki, których przewóz jest dozwolony wyłącznie samolotami towarowymi, powinny być oznakowane znakiem Cargo Aircraft Only (CAO).
Minimalne wymiary: 120 mm x 110 mm
Przesyłki zawierające ciecze kriogeniczne powinny być oznakowane etykietą Cryogenic Liquids. Oznakowanie to umieszcza się dodatkowo do nalepki ostrzegawczej 2.2.
Minimalne wymiary: 74 mm x 105 mm
Zasady znakowania przesyłek strzałkami kierunkowymi są takie same, jak w pozostałych przepisach. Uwaga! Zasadniczą różnicą jest wskazanie minimalnych wymiarów tego oznakowania.
Minimalne wymiary: 74 mm x 105 mm
Drugi dopuszczalny wzór strzałek kierunkowych wskazany w IATA DGR (pokrywa się ze wzorem wskazanym w ADR). Tutaj również zastosowanie mają minimalne wymiary.
Minimalne wymiary: 74 mm x 105 mm
Etykieta Keep Away From Heat („Trzymaj z dala od ciepła”) powinna być stosowana w przypadku przesyłek i opakowań zbiorczych zawierających materiały samoreaktywne klasy 4.1 oraz nadtlenki organiczne klasy 5.2 (zgodnie z przepisem szczególnym A20).
Minimalne wymiary: 74 mm x 105 mm
Etykieta informująca o sposobie postępowania z materiałem promieniotwórczym, przesyłką wyłączoną powinna być umieszczona na wszystkich wyłączonych przesyłkach zawierających materiał promieniotwórczy, z wyjątkiem przesyłek zawierających UN 3507, lub w przypadku, gdy ma zastosowanie przepis szczególny A130 (b).
Minimalne wymiary: 105 mm x 74 mm
Podsumowanie
Znaki ADR zgodne z aktualnymi wzorami są kluczowe, by wskazywać czy uzupełniać informacje o zagrożeniach oraz właściwych sposobach postępowania z określonymi materiałami. Pamiętaj, że to nadawca jest odpowiedzialny za prawidłowe oznakowanie sztuk przesyłek, a także powinien upewniać się co do tego samego w przypadku jednostek ładunkowych takich jak cysterny, kontenery itd.
Zarówno ten wpis jak i wszystkie treści zawarte na niniejszej stronie mają charakter tylko i wyłącznie ogólnoinformacyjny. Nie powinny być rozumiane jako doradztwo.