W tym wpisie
Odpowiedzialność nadawcy według ADR jest dość jasno określona. Nadawca, jako podmiot, od którego przewóz ADR się zaczyna, ma wpływ na znaczące kwestie, które bezpośrednio wpływają na bezpieczeństwo takiego przewozu. Tym samym od nadawcy wymaga się wiele, ale znając jego odpowiedzialność, możemy ją stosunkowo łatwo wypełnić.
Aktualizacja: Ten wpis obejmuje zmiany zachodzące w Umowie ADR 2025-2027.
Odpowiedzialność nadawcy według ADR
Nadawcę wskazano jako jednego z trzech głównych uczestników przewozu. Jego obowiązki wymieniono w 1.4.2.1 Umowy ADR (Dz. U. 2023 poz. 891). Odpowiedzialność nadawcy według ADR obejmuje:
-
upewnienie się, że towary niebezpieczne są sklasyfikowane i dopuszczone do przewozu zgodnie z ADR;
-
zaopatrzenie przewoźnika w informacje i dane w formie możliwej do odczytania oraz, jeżeli to konieczne, w wymagane dokumenty przewozowe oraz dokumenty towarzyszące (zezwolenia, dopuszczenia, powiadomienia, świadectwa itd.), uwzględniając w szczególności wymagania podane w ADR;
-
używanie wyłącznie opakowań, DPPL oraz cystern, które są dopuszczone i odpowiednie do przewozu danych materiałów oraz posiadają znaki wymagane przez ADR;
-
stosowanie się do wymagań dotyczących sposobów nadania i ograniczeń wysyłkowych;
-
zapewnienie, aby nawet próżne nieoczyszczone i nieodgazowane cysterny, a także próżne nieoczyszczone pojazdy oraz kontenery do przewozu luzem, były oznakowane i zaopatrzone w wymagane duże nalepki ostrzegawcze zgodnie z ADR, a próżne nieoczyszczone cysterny były tak samo zamknięte i szczelne jak w stanie ładownym;
- w przypadku kontenerów-cystern i cystern przenośnych przewożących gazy schłodzone skroplone, zapewnić, o ile ma to zastosowanie, że rzeczywisty czasy utrzymywania jest określony, natomiast w przypadku nieoczyszczonych tychże, aby ciśnienie było obniżone w wystarczającym stopniu (ten punkt stanowi nowy obowiązek w myśl zmian zachodzących od 2025 roku).
Prawidłowa klasyfikacja towaru
Nadawca musi wiedzieć, z jakim konkretnie towarem niebezpiecznym ma do czynienia, a także czy są spełnione warunki, by dopuścić go do przewozu. Odpowiedzialność nadawcy według ADR rzadko dopuszcza samodzielną klasyfikację – chociaż dzieje się tak w odniesieniu do niektórych rodzajów odpadów.
Najczęściej nadawca korzysta z informacji zawartej w dostępnej dokumentacji, czyli karcie charakterystyki, czy też UN Test Summary (w odniesieniu do baterii litowych). Co w sytuacji, w której nie da się jednoznacznie ustalić z czym mamy do czynienia? Nadawca nie powinien przekazywać do przewozu takiego towaru niebezpiecznego.
Dodatkowym źródłem wsparcia w tym zakresie dla nadawcy może i powinien być wyznaczony przez niego doradca ADR.
Przekazywanie informacji
Ze względu na swoją rolę, nadawca powinien stanowić źródło informacji o nadawanym towarze niebezpiecznym i przekazywać niezbędne informacje innym uczestnikom przewozu, a przede wszystkim przewoźnikowi. Wskazuje to również na to, że to nadawca jest odpowiedzialny za informacje zawarte w dokumencie przewozowym.
Są także sytuacje, w którym dokument przewozowy nie jest konieczny – jak w przypadku towarów niebezpiecznych przewożonych w ilościach ograniczonych – a nadawca i tak jest zobowiązany przekazać przewoźnikowi określone informacje.
W tym kontekście warto wskazać, że nadawcy powinni unikać przerzucania na innych uczestników przewozu obowiązku sporządzenia dokumentu przewozowego. Ostatecznie nadawca i tak podpisuje się pod takim dokumentem i ponosi odpowiedzialność za informacje tam zawarte. Nie zmieni tego fakt, że dokument sporządził przewoźnik lub ktoś inny. Ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do odpadów niebezpiecznych sklasyfikowanych jako ADR. W tym obszarze bardzo często zdarza się, że odbiorcy odpadów, będący jednocześnie przewoźnikami, sporządzają za nadawców dokumentację przewozową, która niezwykle często rozmija się ze stanem faktycznym – a odpowiedzialność i tak ciąży na nadawcy.
Dobór opakowań i urządzeń transportowych
Odpowiedni sposób nadania
Tak jak wiele towarów niebezpiecznych nie może być nadawanych w opakowaniach typu DPPL (jak w przykładzie podanym powyżej), wiele nie może być nadawanych luzem czy w cysternach. W rzadkich przypadkach natomiast przewóz w cysternach jest dopuszczony, a wykluczone jest używanie opakowań.
Dostosowanie sposobu nadania to także pamiętanie o tym, że niektóre towary niebezpieczne stabilizuje się kontrolowaniem temperatury. Przewóz towarów niebezpiecznych w kontrolowanej temperaturze wymaga spełnienia wielu wymagań i najczęściej generuje dodatkowe koszty. Jest to jednak konieczność dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu. Odpowiedzialność nadawcy według ADR obejmuje więc także upewnienie się, że te oraz inne podobne wymagania zostały spełnione.
Wymaganie spoza ADR, na które warto zwrócić uwagę
Wielu nadawców towarów niebezpiecznych zajmuje się także wprowadzaniem na rynek konkretnych produktów, a to wymusza także zastosowanie się do innych przepisów. Jednym z nich może być opłata produktowa.
Wielu przedsiębiorców, szczególnie tych zaczynających swoją drogę, mogą też znaleźć się w sytuacji, w której rejestracja w BDO będzie mogła wiązać się z nałożeniem kar – możliwe jest jednak dokonanie wpisu do rejestru BDO po terminie bez nałożenia kar.
W obydwu przypadkach polecamy usługi naszego Partnera.
Skąd nadawca ma czerpać wiedzę niezbędną do prawidłowego wypełniania swoich obowiązków
Zobacz też:
- o obowiązku szkolenia personelu ADR,
- więcej o obowiązku wyznaczenia doradcy ADR,
- odpowiedzialność nadawcy według ADR – przykład z archiwum ITD (towar niebezpieczny nadany w niedopuszczonym rodzaju opakowania).