W tym wpisie
Tym razem wpis poświęcam przede wszystkim kierowcom, ale też personelowi biurowemu przewoźnika, a więc spedytorom czy dyspozytorom. Kody ograniczeń przewozu przez tunele niemal zawsze sprawiają problem – szczególnie osobom dopiero zaczynającym z ADR. Zdarza się jednak, że wieloletni kierowcy wciąż mają z tym problem, być może w wyniku braku odpowiedniej praktyki. Temat jest oczywiście poważny, bo jak to zazwyczaj bywa z towarami niebezpiecznymi, ma to bezpośredni związek z bezpieczeństwem. W przypadku tuneli nie tylko mówimy tu o bezpieczeństwie kierowcy czy też w ogóle załogi pojazdu, ale przepisy te mają wyjątkowy wpływ na bezpieczeństwo innych użytkowników tuneli.
Co na ten temat mówi ADR?
W pierwszej kolejności ograniczenia przewozu przez tunele pojawiają się w dziale 1.9, konkretnie od przepisu 1.9.5.1. Z tego zapisu dowiadujemy się, że właściwe władze, chcąc ograniczyć przewóz towarów niebezpiecznych przez dany tunel drogowy, powinny sklasyfikować go do jednej z dostępnych kategorii (określonych w 1.9.5.2.2). Określenia kategorii tunelu dokonuje się na podstawie trzech głównych rodzajów zagrożeń mogących potencjalnie spowodować liczne ofiary lub poważne uszkodzenia konstrukcji tunelu. Mamy zatem zagrożenia spowodowane:
- wybuchem;
- uwolnieniem gazu trującego lub lotnej cieczy trującej;
- pożarem.
W związku z wyżej wymienionych podstawowymi zagrożeniami, na podstawie Umowy ADR wymaga się zaliczenia tuneli drogowych do jednej z 5 kategorii:
- Tunel kategorii A – brak ograniczeń dotyczących przewozu towarów niebezpiecznych;
- Tunel kategorii B – ograniczenie dotyczy przewozu towarów niebezpiecznych zagrażających wybuchem o bardzo dużym zasięgu;
- Tunel kategorii C – ograniczenie dotyczy przewozu towarów niebezpiecznych zagrażających wybuchem o bardzo dużym zasięgu, wybuchem o dużym zasięgu lub działaniem trującym o dużym zasięgu;
- Tunel kategorii D – ograniczenie dotyczy przewozu towarów niebezpiecznych zagrażających wybuchem o bardzo dużym zasięgu, wybuchem o dużym zasięgu, działaniem trującym o dużym zasięgu lub dużym pożarem;
- Tunel kategorii E – ograniczenie dotyczy przewozu wszystkich towarów niebezpiecznych innych niż te, w przypadku których w kolumnie (15) tabeli A w dziale 3.2 widnieje znak „(-)” oraz w przypadku wszystkich towarów niebezpiecznych zgodnie z postanowieniami działu 3.4 (Limited Quantity), jeżeli przewożona ilość przekracza 8 ton łącznej masy brutto na jednostkę transportową.
W związku z powyższym możemy wyciągnąć wniosek, że tunel kategorii A jest tunelem o najsilniejszej konstrukcji i najwyższych zabezpieczeniach, natomiast tunel kategorii E jest tunelem o najsłabszej konstrukcji i najniższych zabezpieczeniach.
Zgodnie z 8.6.4 kody ograniczeń przewozu przez tunele mają zastosowanie:
- do jednostek transportowych, dla których, na podstawie 3.4.13, z zastrzeżeniem 3.4.14, wymagane jest oznakowanie, w przypadku tuneli kategorii E, a więc w przypadku, gdy na jednostkę transportową ładujemy przynajmniej 8 ton brutto towarów Limited Quantity; oraz
- do jednostek transportowych, dla których, zgodnie z 5.3.2, wymagane jest oznakowanie tablicami barwy pomarańczowej, zgodnie z tabelą 8.6.4, jeżeli kod ograniczenia przewozu przez tunele, który ma być przypisany dla całego ładunku jednostki transportowej, został określony.
Jak znaleźć kody ograniczeń przewozu przez tunele dla danego towaru?
Kody ograniczeń przewozu przez tunele zostały zamieszczone w tabeli A, w kolumnie 15 – tej samej, w której szukamy kategorii transportowej potrzebnej chociażby do korzystania z wyłączenia 1.1.3.6. Wobec tego należy pamiętać, że w komórce przypisanej do konkretnego numeru UN znajdziemy w pierwszej kolejności numer kategorii transportowej (zawsze powyżej kodu ograniczeń przewozu przez tunele). Dopiero poniżej oznaczenia kategorii transportowej znajdziemy kod zapisany w nawiasach, o ile został przypisany do danego towaru niebezpiecznego. Na przykład na wycinku tabeli A prezentowanym obok widzimy, że danemu towarowi przypisano kategorię transportową 2 oraz kod ograniczeń przewozu przez tunele (E). Należy pamiętać, że chociaż kod taki jest przypisany do zdecydowanej większości towarów niebezpiecznych, istnieją także takie, którym go nie przypisano. W takiej sytuacji zamiast kodu ograniczeń, zobaczymy (-).
Znaki drogowe informujące o kategorii tunelu
Wzory znaków informujących o kategorii tunelu w różnych krajach objętych Umową ADR mogą różnić się nieco od siebie. W Polsce ustawodawca przewidział w tym celu tabliczkę do znaków drogowych T-31 o wzorze zaprezentowanym obok.
Powyższa tabliczka informuje nas o tym, że jadąc dalej napotkamy na swojej drodze tunel drogowy przypisany do kategorii B. Oczywiście w zależności od sytuacji, na tabliczce znajdzie się jedna z 5 liter odpowiadająca danej kategorii tunelu. Podobnym przykładem oznakowania jest tablica widoczna na głównym zdjęciu tego postu (na górze tego wpisu), przedstawiająca oznakowanie, które możemy napotkać we Francji. Tymczasem w Wielkiej Brytanii, na przykład przed tunelem Rotherhithe (pod wchodnią Tamizą), zobaczymy następujący znak:
Informacja w dokumentach transportowych
Jeśli kody ograniczeń przewozu przez tunele zostały przypisane do towarów niebezpiecznych, które przewozimy, informacja o tym musi być zawarta w dokumentach transportowych. Umowa ADR, w dziale 5.4, podając przykłady dozwolonych opisów towarów niebezpiecznych, umieszcza informację o kodach ograniczeń przewozu przez tunele w następujący sposób (zaznaczenie moje):
Jak interpretować kody ograniczeń przewozu przez tunele?
Pod przepisem 8.6.4 znajdziemy tabelę, która poinformuje nas, jak stosować kody ograniczeń przewozu przez tunele. Na podstawie tej tabeli opracowałem poniższą, zawierającą dodatkowe wyjaśnienia i opatrzonej intuicyjnymi kolorami.
Przykłady zastosowania i podsumowanie
Niech za przykład posłuży nam wspomniany już wcześniej alkohol allilowy. W dokumentach transportowych znajdujemy następujący zapis:
UN 1098 ALKOHOL ALLILOWY, 6.1 (3), I, (C/D)
Powyższy zapis oznacza:
- jeśli towar przewozimy w cysternie, musimy omijać tunele kategorii C, D i E; możemy przejechać przez tunele kategorii A i B;
- jeśli towar przewozimy innym przewozem, musimy omijać tunele kategorii D i E; możemy przejechać przez tunele kategorii A, B i C.
Jeśli wioząc taki towar napotkamy na swojej drodze tunel oznakowany tabliczką z literą B oznacza to, że możemy przez niego przejechać przewożąc powyższy towar zarówno w cysternie i innym przewozem.
Przyjrzyjmy się następującemu przykładowi:
UN 1320 DINITROFENOL ZWILŻONY, 4.1 (6.1), I, (B)
Ponieważ powyższy towar niebezpieczny jest dopuszczony do przewozu tylko i wyłącznie w sztukach przesyłki, powyższy kod ograniczeń przewozu przez tunele oznacza:
- przewożąc ten towar w sztukach przesyłki, musimy omijać tunele kategorii B, C, D i E.
Jeśli wioząc taki towar napotkamy na swojej drodze tunel oznakowany tabliczką z literą B oznacza to, że obowiązuje nas zakaz przejazdu przez ten tunel. Musimy ominąć go i wybrać trasę alternatywną. Warto przypomnieć w tym miejscu, że do ograniczeń przewozów przez tunele musimy zastosować się tylko jeśli przewozimy ponad 8 ton brutto towarów Limited Quantity lub jeśli musimy oznakować pojazd tablicami barwy pomarańczowej. Jeśli więc korzystamy z wyłączenia 1.1.3.6, które zwalnia nas z obowiązku znakowania pojazdu takimi tablicami, nie musimy dostosowywać się do tych ograniczeń.
Rzecz jasna tematyka poruszona w niniejszym wpisie jest omawiana w trakcie kursu dla kierowców zdobywających uprawnienia ADR. Nie oznacza to jednak, że kierowca który takie uprawnienia zdobył, nie może wrócić do tej wiedzy. Jest wręcz przeciwnie – jeśli nie korzysta się z takiej wiedzy regularnie, należy ją odświeżać. Dodatkowo, poza załogą pojazdu, mamy jeszcze personel biurowy przewoźnika. Powinien być on objęty odpowiednim szkoleniem stanowiskowym ADR, w wyniku którego dowie się między innymi, w jaki sposób interpretować kody ograniczeń przewozu przez tunele. Wiedza ta jest kluczowa przy prawidłowym wyznaczaniu trasy przejazdu jednostki transportowej przewożącej towar niebezpieczny. Jednocześnie tych, którzy są ciekawi dodatkowych szczegółów, zachęcam do zapoznania się z działem 8.6 Umowy ADR.
Zarówno ten wpis jak i wszystkie treści zawarte na niniejszej stronie mają charakter tylko i wyłącznie ogólnoinformacyjny. Nie powinny być rozumiane jako doradztwo.