W tym wpisie
Przepisy ADR mają na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa podczas przewozu towarów niebezpiecznych. Z tego punktu widzenia stan techniczny opakowań ADR wykorzystywanych do takiego przewozu jest kluczowym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo. Kto powinien takiej oceny dokonać? Jak ją przeprowadzić? Co powinno dyskwalifikować opakowanie z użycia?
Kto odpowiada za stan techniczny opakowań ADR
Zgodnie z zapisami Umowy ADR (Dz. U. 2023 poz. 891) uczestnikom przewozu przypisano określone obowiązki. W szczególności:
- nadawca jest zobowiązany do zapewnienia, że opakowania są zgodne z wymaganiami ADR i zostały właściwie dobrane do przewozu deklarowanego towaru;
- pakujący ponosi odpowiedzialność za właściwy stan techniczny opakowania, jego napełnienie i zamknięcie; jeśli nadawca dostarczył do przewozu opakowanie niespełniające wymagań ADR, pakujący nie powinien go napełniać czy też przekazywać załadowcy;
- załadowca przed załadunkiem powinien dokonać wzrokowej oceny stanu technicznego opakowań i w przypadku zauważenia nieprawidłowości nie przekazywać ich do przewozu.
W określonych sytuacjach również przewoźnik, czyli będący jego przedstawicielem kierowca, powinien dokonać takiej wzrokowej oceny. Dotyczy to sytuacji, gdy kierowca jest obecny w trakcie załadunku i jest w stanie ocenić stan techniczny opakowań ADR. W przypadku stwierdzenia naruszeń ma obowiązek nie rozpoczynać przewozu do czasu ich usunięcia.
Jak dokonać oceny opakowania
Ocena stanu opakowania powinna być przede wszystkim wzrokowa. W Umowie ADR jasno wskazuje się, że opakowania muszą:
-
być nienaruszone,
-
wolne od pęknięć, odkształceń i korozji (niewielka korozja nie musi powodować wycofania opakowania, ale należy być tu szczególnie ostrożnym),
-
posiadać prawidłowe oznakowanie certyfikacyjne (w większości przypadków),
-
być odpowiednio zamknięte (np. korki, wieka, zakrętki, umożliwiające zamknięcie opakowania w sposób przewidziany przez jego producenta).
W przypadku opakowań typu DPPL („Mauzer”) bardzo istotną kwestią jest weryfikacja ważności badania technicznego pojemnika, ponieważ ich użytkowanie jest regulowane dodatkowymi przepisami Umowy ADR (oraz krajowymi przepisami dozorowymi). O badaniach DPPL-i pisaliśmy tutaj.
Odkształcenie opakowania
Każde trwałe odkształcenie, niezależnie od tego, czy dotyczy metalowego kanistra, plastikowego DPPL-a czy kartonowego pudła, może świadczyć o osłabieniu struktury opakowania. Może dotyczyć to także bębna z tworzywa sztucznego, który może nie być odkształcony w trwały sposób, ale stopień odkształcenia poddaje w wątpliwość jego stan techniczny – tak jak na zdjęciu poniżej. Takie deformacje często wynikają z przeciążenia, niewłaściwego składowania, wcześniejszych uszkodzeń mechanicznych czy też wadliwej lub błędnej technologii napełniania. Opakowanie może utracić szczelność lub nie zachowywać swoich właściwości ochronnych, co stwarza zagrożenie podczas transportu. W przypadku zauważenia odkształceń, opakowanie powinno być natychmiast wycofane z użycia.
Nieprawidłowe zamknięcie
Zamknięcie opakowania musi być szczelne, trwałe i zgodne z typem opakowania dopuszczonym do przewozu danego towaru. Nieszczelne nakrętki, poluzowane zaciski, zerwane plomby czy nieoryginalne elementy zamykające to typowe uchybienia, które mogą prowadzić do wycieku substancji niebezpiecznych. Niewłaściwe zamknięcie nie tylko narusza przepisy ADR, ale też grozi skażeniem środowiska lub uszkodzeniem innych ładunków. Z pozoru drobna usterka może więc mieć poważne konsekwencje.
W przypadku przedstawionym na poniższym zdjęciu widoczny jest brak zakrętki na otworze spustowym w DPPL („Mauzer”). Producent przewidział zakrętkę – w takiej sytuacji bez względu na to, że sam zawór może zapewniać szczelność, zamknięcie opakowania pozostaje niekompletne i nie powinno być dopuszczone do przewozu.
Zaawansowana korozja
Każda korozja jest sygnałem alarmowym. Widoczne ślady rdzy, zwłaszcza w miejscach spawów (jeśli występują), tłoczeń, narożników i zamknięć, mogą świadczyć o osłabieniu materiału konstrukcyjnego. Zaawansowana korozja może drastycznie wpłynąć na stan techniczny opakowań ADR i doprowadzić do perforacji ściany opakowania i wycieku towaru niebezpiecznego. Może zmniejszać także odporność opakowania na przeciążenia występujące w trakcie manipulacji ładunkiem. Należy jednak pamiętać, że opakowanie musi być nie tylko sprawne w momencie załadunku, ale także przez cały planowany czas trwania transportu.
Niewłaściwe przechowywanie opakowań metalowych może prowadzić do korozji w różnych miejscach. W przypadku bębnów stalowych zaawansowana korozja często obejmuje dno opakowania, tak jak na zdjęciu poniżej, stąd konieczne jest zwrócenie uwagi na ten element w trakcie oględzin – nawet, jeśli pozostałe elementy opakowania są w dobrym stanie.
Uszkodzenia konstrukcyjne
Pęknięcia, ubytki materiału, nieszczelności lub odklejone elementy wzmacniające stanowią jednoznaczne kryterium dyskwalifikujące opakowanie z użycia w przewozie ADR. Nawet najmniejsze pęknięcie może pogłębiać się pod wpływem drgań w trakcie jazdy i zakończyć się awarią w najbardziej nieodpowiednim momencie. Stan techniczny opakowań ADR powinien być poddawany regularnej ocenie, zwłaszcza w przypadku opakowań wielokrotnego użytku, jest niezbędna dla zachowania bezpieczeństwa przewozu.
W przypadku prezentowanym poniżej doszło do uszkodzenia konstrukcji opakowania typu DPPL. Zdarza się również, że stalowa konstrukcja w tego typu opakowaniach jest poddana zaawansowanej, ale nierównomiernej korozji, co może prowadzić do stanu, w którym ponad 90% konstrukcji opakowania jest w dobrym stanie technicznym, ale korozja pozostałej części prowadzi do przerwania konstrukcji i dyskwalifikuje opakowanie do dalszego użytkowania.
Nie ignoruj oczywistych zagrożeń
Pomijając największe ryzyka, obejmując zagrożenie zdrowia lub życia ludzkiego, niewłaściwe opakowanie może prowadzić do:
-
kar administracyjnych,
-
wstrzymania transportu,
-
przepakowania lub neutralizacji ładunku na koszt nadawcy (koszty takiej operacji mogą różnić się skrajnie w zależności od towaru oraz kraju, w którym dojdzie do takiej konieczności),
- odpowiedzialności cywilnej za zniszczenia dokonane towarem niebezpiecznym przekazanym w niewłaściwym opakowaniu (ubezpieczenia w takich wypadkach mogą być nieskuteczne, co może prowadzić do bezpośredniego obciążenia nadawcy).
Jednymi z najprostszych metod pozytywnego wpływu na stan techniczny opakowań ADR stosowanych w przedsiębiorstwie są:
- regularne szkolenia personelu w tym zakresie,
- czytelne instrukcje pracownicze.
Zarówno ten wpis jak i wszystkie treści zawarte na niniejszej stronie mają charakter tylko i wyłącznie ogólnoinformacyjny. Nie powinny być rozumiane jako doradztwo.