W tym wpisie
Sprawozdanie roczne ADR to obowiązek nałożony w ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych. Wzór takiego sprawozdania wskazuje się w rozporządzeniu Ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie formularza rocznego sprawozdania z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz sposobu jego wypełniania. Chociaż ostatnie zmiany w tym zakresie nastąpiły 2 czerwca 2022 roku, ze strony ITD dochodziły informacje, że sprawozdania za rok 2023 w wielu wypadkach były sporządzane i składane z naruszeniem przepisów.
Sprawozdanie roczne ADR jest proste w przygotowaniu, a jego złożenie, wbrew pozorom, nie musi oznaczać podstawy do przeprowadzenia kontroli. Pamiętaj, że przygotowaniem sprawozdania zajmuje się doradca ADR wspierający przedsiębiorstwo. Jesteśmy już za połową 2024 roku, a takich kwestii nie warto pozostawiać na ostatnią chwilę. Dlatego jeśli chciałbyś poznać dodatkowe szczegóły w tym zakresie, zapraszam do kontaktu.
Sprawozdanie roczne ADR. Wzór
Wspomniane wcześniej rozporządzenie – uwzględniając już zmiany wprowadzone w 2022 roku – ustanawia następujący wzór dla sprawozdania:
Jest to część ogólna sprawozdania. Dodatkowo należy przygotować odpowiednią część dodatkową, właściwą dla rodzaju wykonywanego transportu. W naszym przypadku będzie to Część A dotycząca transportu drogowego:
Kto musi złożyć sprawozdanie roczne ADR
Taki obowiązek dotyczy zarówno przewoźnika, jak i rozładowcy, załadowcy, pakującego, napełniającego (w przypadku cystern), a od 2023 roku dotyczyć także nadawców, a więc podmiotów, które niekoniecznie biorą udział wykonując jakieś fizyczne czynności w związku z przewozem towarów niebezpiecznych – wystarczy, że zlecają przewóz i widnieją na dokumencie przewozowym jako nadawca.
Co do zasady, złożenie sprawozdania jest wymagane, gdy przewóz dotyczył towarów niebezpiecznych przewożonych w ilościach, w stosunku do których konieczne było oznakowanie pojazdu tablicami barwy pomarańczowej. Oznacza to, że nawet jeśli realizowałeś taki przewóz tylko raz w roku, lub też przynajmniej raz nadawałeś towar niebezpieczny (lub dokonywałeś jego pakowania, załadunku, napełnienia lub rozładunku), którego przewóz odbywał się pojazdem oznakowanym tablicami barwy pomarańczowej, powinieneś złożyć sprawozdanie roczne ADR, które przygotował dla ciebie wyznaczony doradca ADR. Dlatego jeśli jeszcze go nie wyznaczyłeś, zrób to teraz.
Kto nie musi składać rocznego sprawozdania ADR
We wspomnianym na samym początku wpisu rozporządzeniu przeczytamy, że sprawozdanie roczne ADR nie obejmuje towarów niebezpiecznych:
- których przewóz odbywał się w całości poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- zawartych w próżnych nieoczyszczonych: opakowaniach, cysternach, kontenerach i pojazdach,
- w ilościach, dla których ADR nie wymaga oznakowania jednostki transportowej tablicą barwy pomarańczowej, o której mowa w 5.3 ADR.
Warto zwrócić uwagę na to, co wynika z z powyższych podpunktów jeśli chodzi o kwestię wyznaczenia doradcy ADR. Pomimo, że w pierwszym przypadku nie składa się sprawozdania, obowiązek wyznaczenia doradcy ADR pozostaje. Nadal jest on regulowany zarówno zapisami ustawy, jak i Umowy ADR. Natomiast w trzecim przypadku nie ma obowiązku wyznaczenia doradcy ADR, ponieważ przewóz odbywa się w oparciu o konkretne wyłączenia – Limited Quantity, Excepted Quantity, a także 1.1.3.6. Przy czym zwolnienie w tym wypadku z obowiązku wyznaczenia doradcy ADR oraz składania sprawozdania rocznego ADR nie oznacza, że nie obowiązują inne przepisy ADR.
Co jest konieczne w Polsce
W ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych jasno określono:
„Art. 16. 1. Uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych jest obowiązany:
1) wysłać jeden egzemplarz rocznego sprawozdania z działalności tego uczestnika, w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz czynności z nim związanych, zwanego dalej „rocznym sprawozdaniem”, w terminie do dnia 28 lutego każdego roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie, odpowiednio:
a) wojewódzkiemu inspektorowi transportu drogowego właściwemu ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania uczestnika przewozu towarów niebezpiecznych – w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych,
(…)
2) przechowywać drugi egzemplarz rocznego sprawozdania w swojej siedzibie przez okres 5 lat od dnia jego wysłania.”
Co jest konieczne za granicą
Niektóre podmioty, w szczególności przewoźnicy, rejestrują firmy za granicami Polski, na przykład w Niemczech. Sprawozdanie roczne ADR – termin sporządzenia, ewentualna konieczność jego złożenia, forma itd. – będzie regulowane właściwymi krajowymi przepisami. W przytoczonych już Niemczech obowiązek sporządzania sprawozdania rocznego ADR także funkcjonuje, ale w odmienny od ustalonego w Polsce sposobu.
Prowadząc firmę przewozową w Niemczech również możesz skorzystać z naszych usług doradztwa ADR i mieć pewność, że takie obowiązki jak sprawozdanie roczne ADR zostaną wypełnione zgodnie z obowiązującymi tam przepisami.
Co grozi za brak sprawozdania
Tę kwestię również reguluje się ustawą o przewozie towarów niebezpiecznych. Nieprzesłanie sprawozdania w ustawowo określonym terminie (tak jak wskazano powyżej), wiąże się z następującymi karami, jeśli od ustawowo określonego terminu do dnia przesłania sprawozdania:
- nie upłynęło 14 dni – 200 złotych;
- upłynęło co najmniej 14 dni – 2000 złotych;
- upłynęły co najmniej 3 miesiące – 5000 złotych.
Doradcy ADR zazwyczaj rzetelnie informują, ile potrzebują czasu na przygotowanie sprawozdania. Dlatego warto współpracować z nimi w tym zakresie. Przesłanie koniecznych informacji w ostatniej chwili (np. na dwa tygodnie przed ostatecznym terminem) może wiązać się z opóźnieniem. Należy wziąć pod uwagę to, że doradca zazwyczaj musi przygotować więcej takich sprawozdań, a termin dla każdego jest taki sam. Dlatego najlepszą praktyką jest przygotowywanie niezbędnych dokumentów już pod koniec roku czy zaraz z początkiem następnego.
Skąd służby mają wiedzieć, że sprawozdanie powinno zostać złożone? Najczęściej z kontroli drogowych przewozu towarów niebezpiecznych – na dokumencie wskazanym przez przewoźnika widnieje informacja o nadawcy i odbiorcy. Możliwe jest zatem dotarcie do tych podmiotów na podstawie zgromadzonych wcześniej informacji nawet bez bezpośredniej interakcji z takim przedsiębiorstwem.
Czy sprawozdanie stanowi podstawę do kontroli
Nie. Celem tworzenia sprawozdań jest prawdopodobnie zbieranie informacji o podmiotach, które zajmują się towarami niebezpiecznymi. Dlatego większość doradców postrzega takie sprawozdanie jako świadectwo tego, że dany podmiot korzysta z usług doradcy. Nie obserwuje się wzmożonych kontroli po złożeniu pierwszego czy następnego już sprawozdania. Są oczywiście pewne wyjątki, ale nie są one związane z samym sprawozdaniem rocznym ADR, a raczej z charakterystyką danych towarów niebezpiecznych – w tym roku podejmowano wzmożone kontrole w odniesieniu do sprawozdań rocznych ADR, na których wykazywano materiały zakaźne i proszono o wskazanie podstawy, na której dokonano takiej klasyfikacji tego materiału niebezpiecznego.
W ramach świadczonych przez nas usług zajmujemy się także przygotowywaniem sprawozdań rocznych. Sporządzamy je dla naszych Klientów korzystających z usług doradztwa ADR i w zdecydowanej większości wypadków odbywa się to bez dodatkowych kosztów. Zapraszam do zapoznania się z ofertą.
Zarówno ten wpis jak i wszystkie treści zawarte na niniejszej stronie mają charakter tylko i wyłącznie ogólnoinformacyjny. Nie powinny być rozumiane jako doradztwo.