W tym wpisie
Wiele osób nie łączy kosmetyków z transportem towarów niebezpiecznych. A jednak – wiele z nich zawiera przede wszystkim substancje łatwopalne, i tym samym mogą mieć zastosowanie przepisy ADR. Przykłady? Perfumy, lakiery do paznokci, przeróżne aerozole – produkty codziennego użytku mogą być klasyfikowane jako towary niebezpieczne. Kosmetyki ADR? Tak, te przepisy mogą mieć wpływ na działalność producentów ale też firm zajmujących się handlem lub dystrybucją kosmetyków.
Co to są przepisy ADR
Umowa ADR (Dz. U. 2025 poz. 642) dotyczy przewozu towarów niebezpiecznych drogą lądową. Produkty, które określimy jako kosmetyki ADR, podlegają jej wymaganiom ilekroć są przewożone pomiędzy magazynami czy też innymi punktami sieci dystrybucji.
Nie mają natomiast zastosowania w przypadku przewozu realizowanego przez osoby prywatne, co oznacza, że nawet jeśli dany kosmetyk podlega przepisom ADR, osoba prywatna może na przykład odebrać zamówienie z centrum dystrybucyjnego i przewieźć je do domu (zgodnie z wyłączeniem spod przepisów ADR ze względu na charakter operacji przewozowej).
Jednak w przypadku firm zajmujących się produkcją, handlem czy dystrybucją tych materiałów oznacza to najczęściej konieczność dostosowania się do zapisów Umowy ADR.
Dlaczego kosmetyki są klasyfikowane jako materiały niebezpieczne
Wynika to z ich składu obejmującego bardzo często substancje łatwopalne, zarówno ciekłe jak i gazowe. W przypadku cieczy bardzo często mamy do czynienia z alkoholem, który stanowi bazę dla wielu produktów kosmetycznych. Jak jednak wiadomo, alkohol jest materiałem zapalnym ciekłym i w związku z tym znajduje swoje miejsce w przepisach ADR.
W przypadku gazów bardzo często mamy do czynienia z aerozolami, które są pojemnikami pod ciśnieniem (co samo w sobie czyni je przedmiotem niebezpiecznym), a bardzo często propelentem (materiałem pędnym) jest propan lub inny gaz palny, co stanowi dodatkowe zagrożenie.
W tych i innych przypadkach takim substancjom przypisuje się czterocyfrowy numer identyfikacyjny poprzedzony literami UN, nazywany w skrócie „numerem UN”.
Typowe przykłady kosmetyków ADR
-
Perfumy na bazie alkoholu – zwykle klasyfikowane jako UN 1266.
-
Lakiery do paznokci i zmywacze z acetonem – np. UN 1090, UN 1993.
-
Aerozole (np. dezodoranty, mgiełki do demakijażu) – UN 1950.
Jak sprawdzić, czy kosmetyk podlega ADR
Żeby prawidłowo zweryfikować, czy mamy do czynienia z materiałem niebezpiecznym, konieczne jest odwołanie się do karty charakterystyki (tzw. SDS lub MSDS). Sekcja 14 każdej karty charakterystyki poświęcona jest przepisom dotyczącym transportu. Jeśli w tej sekcji pojawia się numer UN, mamy do czynienia z materiałem niebezpiecznym w rozumieniu przepisów ADR.
To oczywiście nie musi automatycznie oznaczać, że konieczne jest zastosowanie wszystkim przepisów ADR, ponieważ w odniesieniu do opakowań niewielkiej pojemności, z jakimi mamy do czynienia w przypadku kosmetyków, możliwe jest zastosowanie określonych wyłączeń, o czym pokrótce w dalszej części. Jednakże sam fakt pojawienia się numeru UN powinien poskutkować tym, że przeanalizujemy podejście do tych produktów, które rozpoznamy jako kosmetyki ADR.
Jakie obowiązki dla firm może to oznaczać
Jeśli przedsiębiorstwo zidentyfikuje swoje produkty jako kosmetyki ADR, może powodować to powstanie określonych obowiązków na gruncie Umowy ADR.
Przede wszystkim przepisy te będą miały zastosowanie w przypadku przewozu tego typu materiałów, ale nie tylko, ponieważ obejmuje to także nadawanie, pakowanie, załadunek, rozładunek, czy w wielu przypadkach czynności dotyczące odpadów produkcyjnych czy opakowaniowych po takich produktach.
Dlatego UWAGA! Przekonanie, że przepisy Umowy ADR dotyczą jedynie przewozu i tym samym wyłącznie przewoźnik jest zobowiązany do ich stosowania jest błędne i może prowadzić do poważnych w skutkach naruszeń przepisów prawa.
W przypadku kosmetyków obowiązki wynikające ze stosowania przepisów ADR będą obejmować najczęściej:
- dobór prawidłowego opakowania transportowego,
- właściwe oznakowanie sztuk przesyłek,
- dobór podwykonawców mogących realizować przewóz na podstawie określonego wyłączenia spod przepisów ADR,
- zapewnienie personelowi zaangażowanemu w pakowanie, nadawanie, załadunek i rozładunek szkolenia stanowiskowego,
- przygotowanie dokumentu przewozowego zgodnego z wymaganiami ADR (w niektórych sytuacjach).
Konkretne wymagania mogą różnić się w zależności od wielu czynników, dlatego dobrym rozwiązaniem jest zamówienie konsultacji z doradcą ADR. Kosmetyki ADR w wielu przypadkach mogą być przewożone prawidłowo przy bardzo niskim koszcie, jednak prawidłowe wprowadzenie właściwych przepisów w firmie może wymagać konsultacji ze specjalistą.
Wyłączenia spod przepisów ADR
Ze względu na pojemność opakowań jednostkowych, kosmetyki ADR często mogą być dystrybuowane przy zastosowaniu wyłączeń spod przepisów ADR. Wyłączenia mają najczęściej charakter częściowy, co oznacza, że nie powodują one zwolnienia ze stosowania wszystkich przepisów.
Najczęstszym wyłączeniem obejmującym kosmetyki ADR są przepisy działu 3.4 Umowy ADR, czyli wyłączenia dotyczące towarów niebezpiecznych zapakowanych w ilościach ograniczonych (LQ). Stosowanie tego wyłączenia wiąże się z określonymi zaletami, ponieważ zwalnia ono przedsiębiorstwo z wyznaczenia doradcy ADR czy obowiązku składania sprawozdań rocznych ADR. Pozwala także na skorzystanie z usług przewoźników, którzy nie zatrudniają kierowców posiadających zaświadczenia ADR. Jednocześnie nadal w mocy pozostaje obowiązek szkoleniowy.
W niektórych przypadkach możliwe jest także zastosowanie jeszcze dalej idących wyłączeń wynikających z tzw. przepisów szczególnych. Te jednak różnią się znacząco od siebie, a ich zastosowanie możliwe jest tylko w przypadku określonych materiałów niebezpiecznych.
Podsumowanie – dlaczego warto to wiedzieć
Świadomość, że niektóre kosmetyki mogą być klasyfikowane jako towary niebezpieczne według ADR, to nie tylko kwestia zgodności z przepisami, ale przede wszystkim szeroko rozumianej odpowiedzialności.
Przede wszystkim, naruszenie przepisów ADR – nawet nieumyślne – może skutkować poważnymi konsekwencjami. Do najczęstszych należą:
-
kary finansowe nakładane przez Inspekcję Transportu Drogowego lub inne organy kontrolne,
-
zatrzymanie przesyłki do czasu usunięcia uchybień (np. brak oznakowania, błędna dokumentacja),
-
zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska, szczególnie w razie wypadku lub wycieku nieprawidłowo oznakowanego towaru,
-
utratę wiarygodności firmy w oczach partnerów biznesowych i klientów,
- odmowę wypłaty świadczeń odszkodowawczych w przypadkach, gdy niewłaściwie nadany materiał niebezpieczny spowodował istotne straty.
Z drugiej strony, przestrzeganie przepisów ADR buduje wizerunek firmy jako odpowiedzialnego i świadomego partnera w łańcuchu dostaw. Daje to realną przewagę konkurencyjną – zwłaszcza gdy chodzi o eksport, współpracę z sieciami handlowymi czy dostawy na rynek UE.
Dlatego temat „kosmetyki ADR” to nie tylko techniczna ciekawostka, ale realna kwestia dla producentów, importerów, dystrybutorów i przewoźników. Znajomość przepisów to inwestycja w bezpieczeństwo, reputację i rozwój firmy.
Zarówno ten wpis jak i wszystkie treści zawarte na niniejszej stronie mają charakter tylko i wyłącznie ogólnoinformacyjny. Nie powinny być rozumiane jako doradztwo.